Sơ lược về vi khuẩn Demodex trên da mặt người

Vi khuẩn demodex được tìm thấy đầu tiên ở nang lông người năm 1841 bởi Henle và Berger và phân ra thành hai loài riêng biệt năm 1963. Chúng được xem là một phần của hệ sinh vật ở da, ký sinh tại các nang lông và tuyến bã. Vậy Demodex kí sinh trên da người là có hại hay có lợi? Cùng Physiodermie tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

Vi khuẩn Demodex trên da mặt người

1. Tổng quan về vi khuẩn Demodex

Vi khuẩn Demodex là một loại côn trùng thuộc họ ve mạt và là loài ký sinh nhỏ nhất trong ngành chân khớp. Demodex ký sinh chủ yếu ở nang lông và tuyến bã trên da ở người và động vật. Các thông tin cơ bản về demodex như sau:
– Ngành: đông vật chân đốt (Arthropoda) nhỏ nhất
– Lớp: Nhện (Arachnida)
– Bộ: Ve (Acarina)
– Họ: Demodicidae
– Giống Demodex
– Loài: có khoảng 65 loài

Hình thể của demodex gồm đầu, thân, đuôi và 4 cặp chân ở gần khu vực đầu và cổ. Thông thường trên da người, có 2 loại Demodex ký sinh bao gồm:

• Demodex folliculorum (D.folliculorum) có chiều dài 0,3-0,4 mm, thuộc loài dài. Chúng thường ký sinh ở nang lông, tóc, được Berger tìm thấy đầu tiên vào năm 1841.
• Demodex brevis (D.brevis) có thuộc loài ngắn, có chiều dài khoảng 0,15-0,2mm. Chúng thường ký sinh ở tuyến bã, được Akbulatova tìm thấy trên da người vào năm 1963.

Chu kỳ sống của demodex đi qua 5 giai đoạn bao gồm: trứng, ấu trùng, tiền nhộng, nhộng và con trưởng thành. Giai đoạn trứng đến tiền nhộng mất khoảng 3-4 ngày và mất khoảng 7 ngày từ nhộng phát triển thành con trưởng thành. Vòng đời của demodex trong khoảng thời gian 18-24 ngày trên vật chủ và chúng thường sống thành cặp.

Xem thêm: Phân biệt biểu hiện Da bị nhiễm Corticoid và Viêm da Demodex

2. Cơ chế sinh bệnh

Demodex kí sinh ở nang lông và tuyến bã nên chúng có thể sống mọi nơi trên cơ thể, nhiều nhất ở mặt đặc biệt ở mũi, trán, cằm và má. Bởi đây là khu vực có nhiệt độ thuận lợi và điều kiện thích hợp nhất để chúng sống, sinh sản và phát triển. Chúng thích môi trường ẩm ướt và thường hoạt động nhiều nhất trong bóng tối. Đặc biệt, loài Demodex flliculorum có thể sống ở chân lông mi, chân tóc gây ra viêm, ngứa và nhiễm trùng mi mắt, ngứa da đầu.

Vi khuẩn Demodex sống bên trong các tuyến bã nhờn và nang lông để hút chất dinh dưỡng và làm hư hại tế bào.
Miệng của chúng giống như chiếc kim sắc nhọn đốt trực tiếp vào trong tế bào để hút chất dinh dưỡng, tế bào chết, hormone và chất dầu có trong bã nhờn. Do đó bã nhờn là thức ăn ưa thích của chúng. Tốc độ di chuyển của demodex khá chậm với vận tốc 8-16 cm trong một giờ.

Cơ chế sinh bệnh của demodex là sau khi giao phối ở bề mặt da, chúng đào hang đi sâu vào bên trong. Tại đây, demodex đẻ trứng ở nang lông và tuyến bã, mang theo vi khuẩn và bài tiết chất thải sau đó chết ngay bên trong da sau khi đẻ. Sau khi chết, xác chết của chúng trở thành chất lỏng và phân hủy bên trong da gây ra phản ứng dị ứng. Các phản ứng đó gọi là bệnh viêm da do ký sinh trùng demodex gây nên. Vậy biểu hiện lâm sàng của viêm da demodex cụ thể như thế nào?

Biểu hiện lâm sàng của bệnh Viêm da demodex

1. Các thể bệnh

Ở da người bình thường, vi khuẩn demodex tồn tại mà không có biểu hiện lâm sàng nào (giống như 1 loại hại khuẩn trên da). Tuy nhiên khi miễn dịch của cơ thể suy giảm tạo điều kiện thuận lợi để chúng phát triển với số lượng lớn trên 1 vùng da nhất định sẽ gây ra bệnh. Viêm da do demodex có 3 thể bệnh chính:

• Viêm nang lông dạng vảy phấn (thể nhẹ nhất): biểu hiện qua các đám da đỏ, bề mặt có vảy, nút sừng ở nang lông, bệnh nhân có cảm giác kiến bò trên mặt.
• Viêm da Demodex dạng trứng cá.
• Trứng cá đỏ thể u hạt (thể này ít gặp, thường gặp ở những người bị suy giảm miễn dịch).

Bệnh viêm da demodex thường bị nhầm với bệnh viêm da tiếp xúc, trứng cá đỏ hoặc viêm da quanh miệng khi chẩn đoán. Để biết chính xác da có đang nhiễm demodex hay không, bạn cần làm các xét nghiệm soi tươi demodex ở bệnh viện hoặc phòng khám để khẳng định.

Xem thêm: 13 Điều bạn cần biết về Demodex – Cách điều trị, chăm sóc và phòng tránh hiệu quả

2. Biểu hiện lâm sàng Viêm da do demodex

Các loại tổn thương do Demodex gây ra: Đám đỏ da, mụn mủ, sẩn đỏ, giãn mạch, có thể gây rụng lông mày, lông my, rụng tóc, viêm bờ mi, ngứa (cảm giác kiến bò), rát vùng tổn thương.

• Bề mặt da: thô ráp, sần sùi xấu xí, xuất hiện các sẩn đỏ.
• Thông thường, các lỗ chân lông trên mũi, cằm, trán và má trở nên rộng hơn.
• Tuyến bã nhờn bị mất cân bằng dẫn đến tiết dầu quá mức thông thường.
• Mụn trứng cá có thể phát triển sau một thời gian.
• Mao mạch giãn nở và nổi dày đặc ở 2 bên cánh mũi.
• Cảm giác ngứa như có kiến bò trên da mặt: thường xuất hiện trên trán, mũi, má, đặc biệt vào ban đêm trong giai đọan khi chúng giao phối. Nhiều người không nhận thức được rõ thời gian, bởi vì nó bắt đầu một cách từ từ và trở thành một phản ứng tự động. Bạn có thể quan sát thấy nhiều vết trầy xước trên khuôn mặt của bệnh nhân mà họ không nhận ra.
• Rụng mi, mày, ngứa nhiều ở mi mắt.
• Trong một số trường hợp, rụng tóc sớm có thể liên quan với các hoạt động Demodex tại các lỗ chân lông. Kèm theo là cảm giác ngứa trên da đầu, cần loại trừ nguyên nhân do chí và gàu để xác định điều trị thích hợp

Tóm lại, tuy là một phần của hệ sinh thái da nhưng vi khuẩn Demodex hoàn toàn có khả năng gây hại nếu phát triển với số lượng lớn. Bài viết trên Physiodermie đã cung cấp cho bạn những thông tin sơ bộ về ký sinh trùng Demodex. Để lại thắc mắc hoặc liên hệ ngay với chúng tôi nếu có bất kì biểu hiện nghi nhiễm demodex. Hotline: 028 3516 3751.

Tìm hiểu thêm:

Giải mã Bệnh Demodex là bệnh gì?

Những sai lầm thường gặp khi da nhiễm độc Corticoid